Στη σελιδα αυτή παρουσιάζεται συνοπτικά το υλικό της εκπαιδευτικής εκδρομής σπουδαστών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, στο Αμβούργο / Ανόβερο με θέμα «Resilient European Cities», που διοργανώθηκε από το Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, μεταξύ 22 και 27.9.2017, στο πλαίσιο του προγράμματος διαπανεπιστημιακής συνεργασίας του DAAD «Hochschulpartnerschaften mit Griechenland 2017». Το όλο πρόγραμμα, με αντικείμενο: «Herausforderung Krisenfestigkeit europäischer Städte (HeKriS): Entwicklung planerischer Strategien und kreativer Maßnahmen durch die Hochschulpartnerschaft von NTUA und LUH» (η πρόκληση της ανθεκτικότητας ευρωπαϊκών πόλεων σε συνθήκες κρίσης: ανάπτυξη σχεδιαστικών στρατηγικών και δημιουργικών μέτρων μέσω της διαπανεπιστημιακής συνεργασίας των ΕΜΠ και LUH), υλοποιείται από κοινού από το Leibniz Universität Hannover (LUH) / Τμήμα Αρχιτεκτονικής και Αρχιτεκτονικής Τοπίου / Ινστιτούτο Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού (καθηγητής. Dr. Frank Othengrafen), και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) / Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών / Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών (καθηγητής Δρ. Κωνσταντίνος Σερράος).

Το παραπάνω πρόγραμμα έχει ως κύριο στόχο, να καταστήσει Έλληνες και Γερμανούς φοιτητές, καθώς και νέους επιστήμονες υποψήφιους διδάκτορες, ικανούς να αναπτύξουν ολοκληρωμένες στρατηγικές δράσης για τη διαμόρφωση πόλεων ανθεκτικών σε καταστάσεις, κρίσης καθώς και νέες ανθεκτικές μορφές συνεργασίας μεταξύ διαφόρων κατηγοριών δρώντων (δημοσίου, ιδιωτών και κοινωνίας των πολιτών) (νέες μορφές governance). Μέσω κοινών εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων των δυο συνεργαζόμενων Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων επιδιώκεται (1) η καλύτερη κατανόηση των προκλήσεων της βιώσιμης και ανθεκτικής πολεοδομική εξέλιξης, (2) η ανάλυση των κατευθυντήριων δυνατοτήτων και των αντίστοιχων εργαλείων του σχεδιασμού και (3) η ανάπτυξη σχετικών στρατηγικών, μέτρων και δράσεων.

Με σκοπό την επιτυχή προώθηση του προγράμματος, έχουν σχεδιαστεί θεματικές εξειδικεύσεις. Για το έτος 2017, η κύρια έμφαση δίνεται στην αναγνώριση και κατανόηση φυσικών κινδύνων και περιβαλλοντικών μεταλλαγών (σεισμοί, πλημύρες, κλιματική αλλαγή), καθώς επίσης και των επιπτώσεών τους στις οικιστικές δομές, στις οικονομικές δραστηριότατες, στις αστικές τεχνικές και κοινωνικές υποδομές, κλπ. Στο παραπάνω πλαίσιο, κύρια σημεία ενδιαφέροντος της εκπαιδευτικής εκδρομής στο Αμβούργο / Ανόβερο αποτέλεσαν:

• Η διερεύνηση φυσικών κινδύνων και των συνεπειών τους για την αστική ανάπτυξη, καθώς και οι προκλήσεις που προκύπτουν από το χειρισμό ακραίων συνθηκών και λοιπών κινδύνων.
• Η ενημέρωση για την πορεία των έως τώρα δράσεων στη βόρεια Γερμανία, στον τομέα του σχεδιασμού του χώρου, ειδικότερα όσον αφορά την κατανόηση των τοπικών «αβεβαιοτήτων» και την ανάδειξη της «αστικής ανθεκτικότητας» ως σημαντικού στόχου του σχεδιασμού.
• Η ενημέρωση σχετικά με ολοκληρωμένες στρατηγικές, δράσεις και μέτρα για τον «βιώσιμο» και «ανθεκτικό» σχεδιασμό αστικών περιοχών της βόρειας Γερμανίας.

Το κόστος της εκπαιδευτικής εκδρομής καλύφθηκε πλήρως από το πρόγραμμα διαπανεπιστημιακής συνεργασίας «HeKriS». Η ομάδα των συμμετεχόντων συμπεριέλαβε 25 προπτυχιακούς σπουδαστές της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, οι οποίοι επιλέχθηκαν μετά από σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, με βάση διαφανή, αντικειμενικά, ακαδημαϊκά κριτήρια, με χρήση του τρόπου μοριοδότησης του προγράμματος Erasmus.

Επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής της Εκπαιδευτικής Εκδρομής ήταν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Σερράος. Την ομάδα των σπουδαστών συνόδευσαν επίσης, η επίκουρη καθηγήτρια Παναγιώτα Θεοδωρά και η υποψήφια διδάκτορας Κατερίνα Χριστοφοράκη.

Η προετοιμασία της εκπαιδευτικής εκδρομής συμπεριέλαβε εκτεταμένη έρευνα γύρω από τις πόλεις του Αμβούργου και του Αννόβερου, σχετικά με την ιστορία τους, το ιστορικό της πολεοδομικής τους εξέλιξης, τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους, καθώς επίσης και τα στοιχεία που διαμορφώνουν σήμερα τη δομή του αστικού τους ιστού και τις περιβαλλοντικές τους ποιότητες. Περαιτέρω, η σπουδαστική ομάδα προχώρησε και με πιο εξειδικευμένες διερευνήσεις με έμφαση σε παράγοντες, όπως το φαινόμενο της παλίρροιας / άμπωτης και οι διακυμάνσεις στη στάθμη της θάλασσας και οι εξελίξεις θερμοκρασιακών μεταβολών ως αποτέλεσμα του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και σε συσχέτιση με παραμέτρους της οικονομικής και αστικής ανάπτυξης.

Η εκπαιδευτική εκδρομή στο Αμβούργο και Ανόβερο δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τη στήριξη των συναδέλφων μας από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του Leibniz Universität Hannover (LUH). Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στους καθηγητές Dr. Frank Othengrafen και Dr. Rainer Danielzyk Lena, καθώς και στις επιστημονικές συνεργάτιδες του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Greinke και Meike Levin-Keitel, για το υλικό που μας διέθεσαν, αλλά και για τις κατευθύνσεις, τις πληροφορίες, τις συμβουλές, και εν γένει την υποστήριξη, που με πολύ κέφι και μεγάλη υπομονή μας προσέφεραν.

Σημαντική τέλος ήταν η συμβολή συναδέλφων πολεοδόμων / χωροτακτών από το Αμβούργο και το Αννόβερο, που είχαν την καλοσύνη να μας δεχθούν και να μας αφιερώσουν πολύ από το χρόνο τους. Θα πρέπει εδώ ιδιαιτέρως να αναφέρουμε, τον κο Thorsten Gödtel (HafenCity InfoCenter im Kesselhaus / Hamburg), την κα Sylvia Soggia (Quartiers- und Projektmanagement, Presse- und Öffentlichkeitsarbeit City Nord / Hamburg), τον κο Guido Sempell (Ministry of Urban Development and Environment / Hamburg), τον κο Johannes Robert (International Building Exhibition IBA / Hamburg), τον κο Rolf Grave (Fachbereich Planen und Stadtentwicklung / Landeshauptstadt Hannover), καθώς επίσης και τα στελέχη της οργάνωσης πολιτών BBS (Bürgerbüro für Stadtentwicklung / Hannover).

Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να ευχαριστήσουμε τους σπουδαστές μας, οι οποίοι παρακολούθησαν με αμείωτο ενδιαφέρον το, κοπιαστικό πράγματι, και συχνά και ασφυκτικό, πρόγραμμα των επισκέψεών μας και ανταποκρίθηκαν με ειλικρινή επιστημονικό ζήλο στην προτροπή μας να καταγράψουν τις παρατηρήσεις τους και να συλλέξουν υλικό, ώστε να διαμορφώσουν στη συνέχεια τα κείμενα που περιλαμβάνονται σε αυτό το τεύχος και που εκφράζουν τις εντυπώσεις που αποκομίσαμε από τους επτά συνολικά «Πολεοδομικούς Περιπάτους», γύρω από τους οποίους οργανώθηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αυτής της εκδρομής.